Thời sự đó đây ngày Thứ hai 06 tháng 11 năm 2023
Võ Thái Hà tổng hợp
Quân đội Israel thông báo đã chia cắt dải Gaza thành hai miền
Thùy Dương /RFI – 06/11/2023
Quân đội Israel hôm qua, 05/11/2023, thông báo đã chia cắt Gaza thành hai miền bắc – nam và sẽ tiếp tục « các đợt oanh kích dữ dội » vào dải đất này. Trong khi đó, chính quyền Hamas ở Gaza hôm nay cho biết các vụ oanh kích của quân đội Israel trong đêm qua đã khiến 200 người chết.
Khói và lửa bốc lên sau các cuộc tấn công của Israel vào Dải Gaza ngày 05/11/2023. REUTERS – RONEN ZVULUN
Trước những lời chỉ trích của Tổ Chức Y Tế Thế Giới và Liên Hiệp Quốc rằng quân đội Israel oanh kích vào khu vực gần các bệnh viện ở Gaza, Nhà nước Do Thái khẳng định chỉ nhắm vào các vị trí quân sự của tổ chức Hamas đặt gần các cơ sở y tế ở Gaza.
Từ Jerusalem, thông tín viên Sami Boukhelifa cho biết chi tiết :
« Theo quân đội Israel, các hình ảnh là bằng chứng cho thấy điều đó. Họ đưa ra một loạt tài liệu gồm ảnh và video cho thấy các thành viên tổ chức Hamas oanh kích từ một bệnh viện ở Gaza và nhắm mục tiêu vào các đội quân của Israel, thậm chí có cả một bãi phóng tên lửa đặt dưới chân bệnh viện.
Các hình ảnh mà quân đội Israel công bố liên quan đến hai bệnh viện ở dải Gaza : bệnh viện Qatar và bệnh viện Indonesia, do Qatar và Indonesia tài trợ xây dựng.
Quân đội Israel khẳng định: « Hamas sử dụng bệnh viện một cách vô đạo đức ». Chính quyền Hamas ở dải Gaza đáp trả : « Sai. Tất cả những cáo buộc này đều dối trá. Đó chỉ là một cái cớ để nhắm bắn vào các bệnh viện ».
Tổ chức Hamas cho biết sẵn sàng đón tiếp một ủy ban điều tra quốc tế. Các bệnh viện có thể được thanh tra. Hamas khẳng định các đường hầm mà quân đội Israel nói đến « trên thực tế chỉ là một bồn trữ nhiên liệu và một căn hầm chứa máy phát điện ».
Một trong những mục tiêu của chiến dịch tấn công trên bộ của quân đội Israel ở dải Gaza là bệnh viện Al-Shifa, bệnh viện lớn nhất ở Gaza. Theo quân đội Israel, đây là nơi đặt một trung tâm chỉ huy dưới lòng đất của Hamas ».
Ở phía bắc Israel, tại khu vực biên giới với Liban, theo AFP, đợt oanh kích của quân đội Israel hôm qua đã khiến 4 người thiệt mạng, trong đó có 3 trẻ em. Các nạn nhân là những người trong gia đình một nhà báo Liban.
Tối hôm qua, phát ngôn viên quân đội Israel thông báo là quân đội đã oanh kích vào các mục tiêu Hezbollah để đáp trả vụ lực lượng Hezbollah tại Liban phóng tên lửa chống tăng giết hại một thường dân Israel.
Israel đột kích bắt giữ phiến quân Hamas và tịch thu vũ khí ở Bờ Tây
Minh Sang
Israel đột kích bắt giữ phiến quân Hamas và tịch thu vũ khí ở Bờ Tây (ảnh: IDF).
Lực lượng quân sự của Israel (IDF) hôm qua 4/11 cho biết, họ và Shin Bet là một trong ba trụ cột tình báo của Israel, đã tiến hành một chiến dịch chống lại những kẻ khủng bố Hamas ở Bờ Tây.
Trong quá trình hoạt động, IDF và Shin Bet đã bắt giữ một số cá nhân bị tình nghi liên quan đến các hoạt động khủng bố trên khắp Gush Etzion – một cụm các khu định cư của Israel nằm trên dãy núi Judaean về phía nam của Jerusalem và Bethlehem ở Bờ Tây. Trong số những người bị bắt có 4 người có liên hệ với Hamas.
Tại khu vực thị trấn Beit Umar của Palestine, lực lượng an ninh Israel cũng đã bắt giữ hàng chục nghi phạm và tìm thấy thiết bị quân sự trong quá trình khám xét.
Trong quá trình hoạt động, lực lượng Israel đã phải đối mặt với rào chắn và việc bị ném đá. Binh sĩ IDF đáp trả bằng bắn đạn thật. Một số người ném đá đã bị thương.
Tại thị trấn Jaba của Palestine, đã có một thiết bị nổ đã được ném vào nhân viên IDF và Shin Bet. trong khi đó, tại al Fawar, vũ khí, bao gồm tên lửa và đạn dược, đã bị tịch thu. Nhiều vũ khí hơn ở Bethlehem, bao gồm một khẩu súng trường, một khẩu súng tiểu liên tự chế và đạn dược cũng bị tịch thu cùng với một chiếc xe máy bị đánh cắp.
IDF và Shin Bet lưu ý rằng, kể từ khi bắt đầu cuộc xung đột hiện nay, hơn 1.300 người đã bị bắt ở Bờ Tây, trong đó có 800 người có quan hệ với Hamas.
Nạn lừa đảo ngày càng tinh vi ở Trung Quốc
Minh Sang
Ảnh hồ sơ của nam diễn viên Đại lục Cận Đông. (Ảnh: Fred Lee/Getty).
Lừa đảo trên Internet ở Trung Quốc ngày càng tràn lan và các phương thức tinh vi liên tục được cập nhật. Đáng chú ý, khi mới đây, một người phụ nữ ở Thượng Hải bị lừa hơn 200.000 nhân dân tệ, tuy nhiên bà nói mình sẵn sàng bị lừa.
Vào ngày 3 tháng 11, tài khoản WeChat chính thức của Viện Kiểm sát Thượng Hải đưa tin về trường hợp một người phụ nữ thường gọi là bà Trương, đã bị lừa hơn 200.000 nhân dân tệ. Tuy nhiên, khi bị cảnh sát thẩm vấn, bà này từ chối cung cấp bất kỳ thông tin danh tính của kẻ lừa đảo, và còn từ chối tiết lộ hoàn cảnh bị lừa. Thậm chí bà Trương còn nói rằng: “Cho dù có bị lừa lần nữa, tôi cũng sẵn lòng làm như vậy!”
Theo con trai của bà Trương, thì bà là một fan hâm mộ trung thành của nam diễn viên Cận Đông. Khi rảnh rỗi, bà thường thích đăng ảnh hoặc video về nam diễn viên này trên các nền tảng video ngắn.
Gần đây, vào tháng 10 năm 2021, bà Trương được lôi kéo vào một nhóm người hâm mộ có tên “Ngôi sao Cận Động” trên nền tảng này, kể từ tháng 2 năm 2022, bà đã liên tục nạp tiền và khen thưởng cho “Cận Đông” trong nhóm.
Ngay sau đó, “Cận Đông” đã thêm tài khoản WeChat của bà Trương với danh nghĩa hiệu tình cảm “đặc biệt”.
Con trai bà Trương cho biết, mẹ anh trò chuyện với “Cận Đông” hàng ngày và liên tục cho đi tiền tiết kiệm của bà, những nỗ lực can ngăn của con cái đều vô ích.
Vào tháng 4, anh con trai đã bí mật lấy được điện thoại di động của mẹ mình, ghi nhớ những manh mối như tài khoản phòng phát sóng trực tiếp của “Cận Đông” và lịch sử trò chuyện giữa bên kia và mẹ anh, sau đó gọi báo cảnh sát.
Kết hợp hồ sơ trước đây cảnh sát đã phát hiện ra một nhóm “Cận Đông giả” đã mở “chương trình livestream của người nổi tiếng” trên nền tảng video ngắn và có hành vi lừa đảo.
Nhóm “Cận Đông giả” phạm tội lừa đảo dưới danh với một nhóm hâm mộ diễn viên giả.
Thoạt nhìn hình thức này có vẻ đơn giản, nhưng kỳ thực rất nhiều người đã mắc bẫy.
Người chủ mưu của vụ giả danh diễn viên để lừa tiền này trước kia từng là một nhân viên bán hàng, người này từng có kinh nghiệm giả làm các ngôi sao trên các ứng dụng video ngắn để quảng cáo bán sản phẩm. Sau khi thấy hình thức này mang lại thu nhập cao, thì nhân viên bán hành này đã nghỉ việc và thành lập công ty riêng.
Làm chủ một doanh nghiệp giả danh người nổi tiếng để lừa đảo, người này tổ chức đào tạo nhân viên. Rồi giao việc, chấm công trả lương, quản lý như mọi doanh nghiệp bình thường khác.
Nhóm lừa đảo này nghiên cứu thị trường và các con mồi cẩn thận. THí dụng như với trường hợp bà Trương ở trên, họ sẽ tìm kiếm nam diễn viên “Cận Đông” (Jin Dong) trên các nền tảng để theo chân những người hâm mộ. Một số phụ nữ lớn tuổi hâm mộ “Cận Động” thường đăng ảnh hoặc video về “Cận Đông”, nhanh chóng trở thành mục tiêu của các băng nhóm tội phạm .
Băng nhóm lừa đảo này đã lợi dụng tâm lý muốn nhận được sự quan tâm chăm sóc của những người già, những phụ nữ cô đơn để có những cách tiếp cận thành công. Các thành viên băng nhóm lừa đảo này cũng tải xuống một số giọng nam từ Internet, sao đó chuyển thể thành các câu nói đơn giản để xác nhận danh tính của mình, như: “Xin chào chị, em là Cận Đông “.
Các thủ phạm cho biết, giọng nói của những người nổi tiếng được sử dụng trong quá trình tương tác với các nạn nhân là âm thanh được sửa đổi thông qua phần mềm.
Khi cuộc trò chuyện diễn ra, các thành viên trong nhóm sẽ dần dần đi vào trọng tâm và xúi giục nạn nhân chuyển tiền dưới chiêu bài “tình cảm” hoặc “đầu tư”. Lúc này, đối phương thường tin tưởng mình 100% và sẵn sàng trả tiền cho “anh ta”.
Kết quả điều tra ban đầu cho thấy một điều khá bất ngờ là băng nhóm tội phạm này gồm 9 người đều là những phụ nữ trẻ , và họ đã lừa đảo được rất nhiều nạn nhân.
Tỷ phú Elon Musk giới thiệu chatbot mới cạnh tranh trực tiếp với ChatGPT
(Ảnh: Angga Budhiyanto/Shutterstock)
Hôm 4/11 vừa qua, tỷ phú Elon Musk, chủ sở hữu mạng xã hội X (Twitter trước đây), đã giới thiệu chatbot trí tuệ nhân tạo (AI) mang tên “Grok” được tích hợp sẵn trên X và xe điện Tesla, cạnh tranh trực tiếp với ChatGPT.
Cụ thể, trên trang mạng X, ông Musk cho biết chatbot Grok có thể đưa ra những câu trả lời mang tính hài hước và việc chatbot này được tích hợp sẵn trên X là một lợi thế lớn so với các mô hình chatbot AI khác. Sau giai đoạn thử nghiệm phiên bản beta, Grok sẽ ra mắt đối với những người dùng đăng ký dịch vụ X Premium+ (dịch vụ trả phí 16 USD/tháng và không bị quảng cáo làm phiền).
Ngoài phản hồi văn bản, chatbot Grok có thể nhận dạng hình ảnh và giọng nói cũng như tạo ảnh. Điều khác biệt của Grok là ngữ cảnh của câu trả lời chủ yếu dựa vào nội dung thu thập trên X. Bên cạnh đó, chatbot AI của tỷ phú Musk sẽ được tích hợp trên xe điện Tesla.
Grok là sản phẩm đầu tiên của công ty khởi nghiệp xAI do tỷ phú Elon Musk sáng lập hồi tháng 7. xAI tập hợp các nhà nghiên cứu đến từ công ty công nghệ OpenAI (Mỹ), nhóm phát triển AI DeepMind của Google, Tesla và Đại học Toronto.
Kể từ khi chatbot ChatGPT của OpenAI ra mắt cách đây một năm, công nghệ AI đã trở thành một lĩnh vực cạnh tranh khốc liệt giữa những hãng công nghệ Microsoft và Google, cũng như Meta và các công ty khởi nghiệp như Anthropic và Stability AI. Tỷ phú Musk là một trong số ít nhà đầu tư trên thế giới được đánh giá có đủ năng lực tài chính để cạnh tranh với OpenAI, Google hay Meta về công nghệ AI.
Trước đó, ngày 1/11, chính phủ 28 nước đã ký tuyên bố quốc tế đầu tiên nhằm ngăn chặn thảm họa đến từ AI, trong đó khuyến khích tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các bên phát triển công nghệ AI với mục đích giảm thiểu những khả năng có hại.
Phan Anh
Liệu có xảy ra một cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu?
Trong phần lớn năm 2023, nền kinh tế thế giới vẫn đứng vững giữa bối cảnh lãi suất cao và căng thẳng địa chính trị gia tăng. Tuy nhiên, tình hình có lẽ đang thay đổi. Hồi tháng 10, thị trường lao động Mỹ đã chậm lại. Vào thứ Hai này, kết quả khảo sát về các doanh nghiệp ở châu Âu có thể tiết lộ thêm nhiều điểm yếu khác. Sang thứ Ba, các nhà kinh tế cũng sẽ nghiên cứu dữ liệu thương mại từ Trung Quốc, quốc gia đang vật lộn với cuộc khủng hoảng thị trường bất động sản.
Liệu có xảy ra một cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu? Điều đó phụ thuộc một phần vào cách các ngân hàng trung ương phản ứng với bất kỳ điểm yếu nào. Thị trường đã phục hồi sau báo cáo việc làm của Mỹ, vì nền kinh tế chậm lại thường đồng nghĩa với lạm phát thấp hơn và theo đó là lãi suất thấp hơn. Nhưng nếu chiến tranh lan rộng ở Trung Đông, các nhà hoạch định chính sách tiền tệ có thể phải đối mặt với giá dầu cao hơn và một đợt sốc cung do lạm phát khác. Thêm nữa, các ngân hàng trung ương vẫn cảnh giác với việc vội vàng tuyên bố chiến thắng trước tình trạng tăng giá, đặc biệt là ở nước Mỹ đang tăng trưởng nhanh. Vì vậy, các ngân hàng ít có khả năng cắt giảm lãi suất trong thời gian tới.
Chiến dịch trên bộ của Israel đã thành hình
Khi tuần mới bắt đầu, hình thức của chiến dịch trên bộ của Israel đang trở nên rõ ràng. Quân đội của họ đã có mặt ở các khu vực ngoại ô của thành phố Gaza và đang chuẩn bị tấn công vào trụ sở của Hamas ở trung tâm đông đúc của thành phố. Israel có lợi thế rõ ràng về hỏa lực và xe thiết giáp, nhưng Hamas có hệ thống địa đạo rộng khắp nằm bên dưới Gaza, cho phép các lãnh đạo của họ có thể trú ẩn. Hamas cũng có thể sử dụng mạng lưới này để phục kích xe tăng Israel.
Gần 10.000 người đã thiệt mạng ở Dải Gaza trong tháng qua, phần lớn là trong các cuộc không kích do Israel tiến hành sau vụ sát hại 1.400 người dân nước này vào ngày 7/10. Áp lực quốc tế đang gia tăng buộc Israel phải đồng ý với một “lệnh ngừng bắn nhân đạo” nhằm cho phép dân thường chạy trốn khỏi khu vực phía bắc. Các sĩ quan Israel cũng nhận thức được rằng họ không còn nhiều thời gian để đạt được mục tiêu tiêu diệt khả năng quân sự của Hamas. Khi Israel tăng cường nỗ lực tấn công, cuộc chiến tàn khốc nhất có thể đã gần kề.
Những khó khăn của BioNTech
Công ty công nghệ sinh học của Đức sẽ báo cáo thu nhập quý 3 vào thứ Hai. Năm 2020, công ty đặt trụ sở tại Mainz này đã tạo ra loại vaccine ngừa COVID hiệu quả đầu tiên trên thế giới nhờ hợp tác với Pfizer, gã khổng lồ dược phẩm của Mỹ mà gần đây đã gặp khó khăn. Giá cổ phiếu Pfizer đã giảm hơn 35% trong năm nay do nhu cầu về các loại thuốc liên quan đến COVID giảm.
Phần lớn doanh thu của BioNTech đến từ các khoản chia sẻ lợi nhuận với Pfizer. Giữa tháng 10, BioNTech cho biết họ có khả năng phải nhận một khoản lỗ 900 triệu euro (966 triệu USD) sau khi Pfizer giảm dự báo doanh số bán vaccine ngừa COVID khoảng 2 tỷ USD trong năm nay. Để trấn an các nhà đầu tư, công ty Đức đã chỉ ra rằng, theo Pfizer, hầu hết các khoản giảm đều liên quan đến các nguyên liệu thô được mua trong thời kỳ đại dịch, cũng như các phiên bản vaccine ngừa COVID cũ hơn, hiện đã không còn được sử dụng. Nhưng có thể sẽ phải mất nhiều thời gian để BioNtech lấy lại sức mạnh của mình.
Nền kinh tế Indonesia và di sản của Jokowi
Tiêu dùng nội địa mạnh và thặng dư thương mại dồi dào là những tín hiệu tốt cho việc công bố số liệu GDP quý 3 của Indonesia vào thứ Hai. Các nhà kinh tế được Reuters hỏi ý kiến cho rằng nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á chỉ tăng trưởng hơn 5% trong năm ngoái. Trong sáu tháng qua, lạm phát toàn phần vẫn nằm trong phạm vi mục tiêu của ngân hàng trung ương là 2-4%. Tuy nhiên, gần đây lạm phát đã bắt đầu tăng lên do hạn hán đã đẩy giá gạo, một mặt hàng thiết yếu ở quốc gia đông dân thứ tư thế giới, lên cao.
Jokowi, tên thường gọi của Tổng thống Indonesia, lên nắm quyền vào năm 2014 với lời hứa tăng trưởng kinh tế hàng năm 7%. Đây có lẽ là một mục tiêu khó đạt được, bởi vì từ khi ông lên nắm quyền, con số vẫn luôn dao động ở mức 5%. Sang tháng 2 tới, Indonesia sẽ bầu tổng thống mới. Jokowi dự đoán rằng mục tiêu 7% của mình có thể đạt được vào năm 2027, nếu người kế nhiệm ông duy trì các cải cách, bao gồm xây dựng cơ sở hạ tầng và mở rộng ngành sản xuất niken của Indonesia. Nhưng không phải ai cũng đồng ý với điều đó.